Zmienna stopa procentowa to oprocentowanie kredytów lub depozytów bankowych, które nie jest stałe w czasie.
Zmienną stopę procentową banki stosują standardowo w przypadku długoterminowych kredytów, a więc m.in. kredytów hipotecznych czy samochodowych. Wówczas wzór na oprocentowanie konstruowany jest jako suma marży kredytowej stałej przez cały okres kredytowania oraz zmiennej stopy rynkowej - w przypadku kredytów w złotych zwykle WIBOR 3M. Stawka rynkowa jest aktualizowana w oprocentowaniu kredytu zwykle co 3 miesiące, i wówczas wysokość raty może ulec zmianie
W przypadku pożyczek i kredytów gotówkowych, zwykle zaciąganych na stosunkowo krótkie okresy (np. 1-3 lata), banki stosują zwykle stałą stopę oprocentowania, która nie zmienia się w trakcie trwania okresu spłaty. Banki stosują natomiast zmienne oprocentowanie przy kartach kredytowych, uzależniając je od wysokości stóp procentowych w kraju.
W przypadku depozytów, banki stosują oprocentowanie zmienne szczególnie w przypadku długoterminowych lokat, tj. jest okres dłuższy niż 1 rok. Zmienna stopa procentowa jest tworzona jako suma zmiennej stopy rynkowej (zwykle WIBOR lub WIBID, jedno- lub trzymiesięczny) oraz dodatkowego, stałego czynnika - czyli np. WIBID 1M + 1 p. proc.
Zmienną stopę procentową banki stosują także w przypadku oprocentowania kont oszczędnościowych lub osobistych. Wówczas jednak po prostu wysokość stopy zależy od decyzji banku.
Zmienna stopa procentowa oznacza, że wysokość rat kredytobiorcy lub wysokość zysków deponenta jest uzależniona przede wszystkim od wysokość stóp procentowych w kraju. Dzięki temu oprocentowanie produktów bankowych dostosowuje się do realiów rynkowych. Kiedy na rynku panuje dekoniunktura i bank centralny obniża stopy procentowe, spada także oprocentowanie kredytów i depozytów. Kiedy jednak, w okresie prosperity, stopy procentowe w kraju są podnoszone, dzięki zmiennemu oprocentowaniu kredytów i lokat ich oprocentowaniu także rośnie.