Raty annuitetowe to system spłaty kredytu czy pożyczki, w którym każda rata, pod warunkiem obowiązywania stałej stopy oprocentowania, jest równej wysokości. Z tej też przyczyny raty annuitetowe są nazywane także ratami równymi.
W przypadku stopy oprocentowania stałej przez cały okres spłaty kredytu czy pożyczki, wszystkie raty annuitetowe są jednakowej wysokości. Z początku w każdej racie znaczącą większość stanowią odsetki (nawet 70-80 proc.), ale z miesiąca na miesiąc udział części kapitałowej, czyli spłacającej pożyczony kapitał, rośnie.
Wszystkie raty annuitetowe są równej wysokości wyłącznie w sytuacji niezmiennej stopy oprocentowania kredytu czy pożyczki. W momencie wzrostu czy spadku oprocentowania (takie wahania mają miejsce m.in. w przypadku kredytów hipotecznych - są one oprocentowane stopą zmienną) wysokość raty ulega zmianie.
Obok rat annuitetowych, kredytobiorca może zdecydować się także na tzw. raty malejące. Charakteryzują się one tym, że spłacana w każdej racie część pożyczonego kapitału jest stała. Część odsetkowa raty jest naliczana od aktualnego poziomu zadłużenia, a z racji iż z każdą uiszczoną ratą ta kwota jest coraz niższa, klient płaci także coraz mniej odsetek. Stała część kapitałowa i coraz niższa część odsetkowa tworzy raty malejące. Wszystko także przy założeniu stałego oprocentowania- w przypadku jego wzrostu może się okazać, że kolejna rata, mimo że malejąca, okaże się wyższa od poprzedniej.
Raty annuitetowe w pierwszym etapie spłaty kredytu (ok. 35 proc. czasu kredytowania) są niższe od rat malejących. Na samym początku różnica może sięgać nawet kilkuset złotych w przypadku kredytów hipotecznych. Z kolei im wyższe miesięczne obciążenie ratą, tym niższa zdolność kredytowa. Dlatego większość kredytobiorców zaciągających kredyty mieszkaniowe, aby otrzymać potrzebną kwotę, decyduje się na raty równe. Konsekwencją wyboru rat annuitetowych jest jednak zdecydowanie wyższa kwota odsetek, którą w całym okresie spłaty odda się bankowi. Różnica sięga dziesiątek tysięcy złotych.
Przykładowo, w przypadku kredytu na 25 lat na 250 tys. zł o oprocentowaniu 6 proc. w skali roku (niezmiennym przez cały okres spłaty) rata annuitetowa będzie równa 1 610,75 zł, zaś raty malejące od 2 083 zł na początku okresu kredytowania do 875 zł na jego koniec. Osoba, która wybierze system spłat równych, przez cały czas spłaty łącznie odda bankowi ponad 233 tys. zł. To o 45 tys. zł więcej niż kredytobiorca spłacający swój kredyt ratami malejącymi.