Ustanowienie hipoteki jest to moment wpisu do księgi wieczystej danej nieruchomości hipoteki na rzecz banku udzielającego kredytu hipotecznego. Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, na podstawie którego bank po wypowiedzeniu klientowi umowy kredytowej (gdy ten nie wywiązuje się z jej wypełniania, czyli rzetelnej spłaty), bank może dokonać licytacji nieruchomości i w ten sposób zaspokoić swoje wierzytelności.
Po podpisaniu umowy kredytowej między bankiem a kredytobiorcą ten drugi otrzymuje zaświadczenie o udzieleniu kredytu. Kredytobiorca we właściwym sądzie wieczystoksięgowym składa oświadczenie o ustanowieniu hipoteki na rzecz banku. Co istotne, ten dokument nie musi być sporządzony w formie aktu notarialnego (zwykle to obowiązek, ale hipoteki na rzecz banków stanowią wyjątek od tej reguły). Następnie sąd dokonuje wpisu do księgi wieczystej. W zależności od obłożeniu sądu, na wpis można czekać nawet do ok. pół roku. Wpis hipoteczny jest odnotowywano w dziale IV księgi wieczystej.
Ustanowienie hipoteki może potrwać kilka miesięcy, a w przypadku zakupu nieruchomości dopiero w budowie - nawet kilka lat (należy poczekać do momentu założenia ksiąg wieczystych dla poszczególnych lokali). Do tego czasu banki pobierają tzw. ubezpieczenie pomostowe, stanowiące dodatkowy koszt dla klienta z tytułu niedostatecznego zabezpieczenia swojej wierzytelności przez bank. Ubezpieczenie pomostowe jest zazwyczaj nakładane w formie podwyższenia marży kredytowej, choć czasem bank wymaga po prostu uiszczeniu dodatkowej składki ubezpieczeniowej. Wbrew temu, że kosztem ubezpieczenia pomostowego obciążany jest kredytobiorca, chroni ono wyłącznie bank.