Wysokość odsetek od kredytów, czy oprocentowanie lokat bankowych to parametry ściśle związane z poziomem stóp procentowych. Stopy są ustalane przez specjalny organ Narodowego Banku Polskiego, który kryje się pod tajemniczym skrótem RPP. Co oznaczają poszczególne litery tego skrótu i jakie są podstawowe zadania tego organu?
RPP, czyli Rada Polityki Pieniężnej
RPP to specjalny organ Narodowego Banku Polskiego odpowiedzialny za ustalanie założeń i realizację polityki pieniężnej państwa. Jej głównym zadaniem jest ogłaszanie wysokości podstawowych stóp procentowych obowiązujących w naszym kraju, określanie zasad operacji otwartego rynku, czy tez ustalanie poziomu rezerw obowiązkowych. Brzmi dość skomplikowanie, jednak w gruncie rzeczy wcale takie nie jest. W skrócie można powiedzieć, że RPP ma wpływ na ilość pieniądza znajdującego się aktualnie w obrocie.
Ale zacznijmy od początku, czyli czym jest polityka pieniężna?
Polityka pieniężna to jeden z elementów polityki gospodarczej, którego nadrzędnym celem jest zapewnienie stabilnego poziomu cen, czyli ograniczanie inflacji. Dla przypomnienia główny cel inflacyjny w Polsce został ustalony na poziomie 2,5 proc. (+/ - 1 pkt. proc.). Narodowy Bank Polski, przy wykorzystaniu odpowiednich narzędzi, reguluje ilość pieniądza znajdującego się w obiegu i tym samym oddziałuje na poziom inflacji. Do podstawowych narzędzi NBP należą: ustalanie wysokości stóp procentowych, operacje otwartego rynku, operacje depozytowo-kredytowe oraz określanie poziomu rezerwy obowiązkowej.
Można wyróżnić dwa rodzaje polityki pieniężnej. Pierwsza to polityka ekspansywna - jej celem jest pobudzanie gospodarki poprzez zwiększanie ilości pieniądza w obiegu. Więcej pieniądza, to większy popyt na dobra i usługi. Druga z kolei to polityka restrykcyjna, czyli służąca do wyhamowywania gospodarki, poprzez zmniejszanie podaży pieniądza za pomocą chociażby wysokich stóp procentowych. Zwana jest ona często polityką antyinflacyjną.
Dlaczego zmiany stóp są istotne?
RPP decyduje o poziomie stóp procentowych obowiązujących w naszym kraju. Dzięki ich podwyższaniu i obniżaniu nie tylko wpływa na wysokość inflacji, ale także pobudza lub spowalnia gospodarkę. Jednak zmiany stóp procentowych mają wpływ na jeszcze dwa bardzo ważne elementy, a mianowicie na kredyty i oszczędności.
Decyzje Rady Polityki Pieniężnej mają wpływ na kształtowanie się rynkowych stóp procentowych np. WIBORu. WIBOR, jak wiadomo, stanowi cześć składową oprocentowania kredytów. Zatem każda podwyżka/obniżka stóp przez RPP przekłada się na wyższe/niższe raty zaciągniętych zobowiązań. Weźmy na przykład kredyt na kwotę 300 tys. złotych z 30 letnim okresem spłaty zaciągnięty w styczniu 2009 roku. Obecnie wysokość płaconej raty wynosi około 2069 złotych.
Gdyby jednak w najbliższym czasie RPP obniżyła stopy o 25 pb., to kolejna rata wyniosłaby 2022 złotych. Tym samym byłaby niższa o 47 złotych – oczywiście, przy założeniu, że bank od razu zaktualizowałby oprocentowanie kredytu i stawka rynkowa WIBOR też spadłaby równo o 0,25 pkt. proc.
Podobnie sprawa przedstawia się jeśli chodzi o oszczędności. W przypadku wysokich stóp procentowych klienci zainteresowani założeniem lokaty bankowej mogą liczyć na oferty z wyższymi odsetkami. Z kolei w przypadku obniżki stóp, oprocentowanie depozytów bankowych zapewne także ulegnie pogorszeniu.
Rada Polityki Pieniężnej to organ, na którym spoczywa wielka odpowiedzialność. Z jednej strony musi ona należycie walczyć z inflacją, a drugiej wspierać rozwój naszej gospodarki. Do tego jeszcze dochodzą kwestie kredytów i oszczędności, których warunki także są uwarunkowane decyzjami podejmowanymi przez ten organ. Niemniej jednak bez należytej kontroli polityki pieniężnej, żadne państwo nie mogłoby prawidłowo funkcjonować.
Jacek Kasperczyk
Comperia.pl