ANALIZA Na sierpniowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej nie zmieniła poziomu stóp procentowych. Główna stopa referencyjna pozostaje na ustalonym w czerwcu poziomie 3,5 proc. W ciągu ostatniego roku RPP zmieniała stopy sześć razy. Comperia prezentuje w jakim stopniu decyzje RPP wpływały na finanse osobiste milionów Polaków – spłacających kredyty i oszczędzających na lokatach.
Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego to minimalna stopa, po której bank centralny zobowiązuje się pożyczać pieniądze bankom komercyjnym w tzw. operacjach otwartego rynku. Od momentu „wybuchu” kryzysu finansowego za oceanem, za którego symboliczną datę przyjmuje się bankructwo banku inwestycyjnego Lehman Brothers, główna stopa procentowa NBP była już obniżana sześciokrotnie. Obniżki stóp w Polsce rozpoczęły się w listopadzie ubiegłego roku. Stopy spadły z poziomu 6 proc. do najniższego w historii 3,5 proc.
Wraz ze zmianami stopy referencyjnej NBP, zmieniają się stopy procentowe na rynku międzybankowym, czyli stopy, po których banki komercyjne pożyczają pieniądze między sobą. Stopy rynkowe są jednocześnie wykorzystywane jako podstawa oprocentowania złotowych kredytów hipotecznych. Trzymiesięczna rynkowa stopa procentowa WIBOR od listopada ubiegłego roku również zanotowała spadek z poziomu 6,84 proc. do 4,16 proc. W drugim kwartale 2009 roku, mimo kontynuacji obniżek stóp przez NBP, WIBOR zanotował jednak krótkotrwały wzrost.
STOPY RPP A KREDYTY I LOKATY
Data | Stopy RPP | Inflacja | WIBOR 3M | Rata kredytu w PLN* | Oproc. lokaty 12M** | Maks. oproc. kredytu**** |
sie-08 | 6,00% | 4,80% | 6,55% | 2 107,92 zł | 7,33% | 30% |
wrz-08 | 6,00% | 4,50% | 6,50% | 2 097,64 zł | 7,39% | 30% |
paź-08 | 6,00% | 4,20% | 6,67% | 2 132,68 zł | 8,28% | 30% |
lis-08 | 5,75% | 3,70% | 6,84% | 2 167,92 zł | 8,71% | 29% |
gru-08 | 5,00% | 3,30% | 6,55% | 2 107,92 zł | 8,31% | 26% |
sty-09 | 4,25% | 3,10% | 5,84% | 1 963,78 zł | 7,90% | 23% |
lut-09 | 4,00% | 3,30% | 4,80% | 1 760,26 zł | 6,66% | 22% |
mar-09 | 3,75% | 3,60% | 4,48% | 1 699,60 zł | 6,66% | 21% |
kwi-09 | 3,75% | 4,00% | 4,16% | 1 639,93 zł | 6,51% | 21% |
maj-09 | 3,75% | 3,60% | 4,32% | 1 669,64 zł | 6,32% | 21% |
cze-09 | 3,50% | 3,50% | 4,62% | 1 726,02 zł | 6,32% | 20% |
lip-09 | 3,50% | 3,60% | 4,43% | 1 690,21 zł | 6,32% | 20% |
sie-09 | 3,50% | 3,70%*** | 4,16% | 1 639,93 zł | 6,18% | 20% |
* Kredyt hipoteczny wysokości 300 tys. zł, zaciągnięty na 30 lat, marża 1 pkt. proc.
** Średnie oprocentowanie 10 najlepszych lokat wysokości 5 tys. zł
*** Prognoza
**** Czterokrotność stopy lombardowej NBP
Pożyczka tańsza o 10 proc.
Wzrost rynkowych stóp procentowych odbił się przez chwilę negatywnie na osobach spłacających kredyty hipoteczne w złotych. Rata modelowego kredytu wysokości 300 tys. zł wzrosła w drugim kwartale 2009 roku o prawie 90 zł. Bilans jest jednak pozytywny. Na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy, w związku ze spadkiem stóp procentowych, miesięczna rata złotowego kredytu hipotecznego spadła o ponad 460 zł, pozostawiając w kieszeni kredytobiorców więcej pieniędzy na oszczędności czy konsumpcję.
Obniżki urzędowych stóp procentowych przyczyniły się również do obniżenia kosztów obsługi kredytów gotówkowych. Maksymalny poziom oprocentowania kredytów konsumpcyjnych posiada ograniczenie ustawowe i nie może przewyższać czterokrotności stopy lombardowej NBP. Maksymalne procentowanie tych kredytów spadło dzięki temu na przestrzeni roku z 30 do 20 proc.
STOPY PROCENTOWE NBP A INFLACJA, WIBOR I OPROCENTOWANIE LOKAT - SIERPIEŃ 2008 - SIERPIEŃ 2009
Ryzyko inflacji
Łagodzenie polityki monetarnej ma jednak także swoje negatywne skutki. Z jednej strony obniżki stóp procentowych zachęcają przedsiębiorców i konsumentów do zaciągania kolejnych kredytów, co pobudza wzrost gospodarczy. Z drugiej jednak strony wzrost podaży pieniądza, wywołany łagodną polityką monetarną, przekłada się niestety na spadek wartości nabywczej naszych pieniędzy, czyli na wzrost cen. A wzrost cen, w szczególności cen towarów i usług konsumpcyjnych, to jeden z pierwszych objawów inflacji. Lipcowy odczyt wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) utrzymał się na niepokojącym poziomie 3,6 proc., a więc powyżej dopuszczalnych (jednopunktowych) odchyleń od celu inflacyjnego (2,5 proc.). Wydaje się więc, że to właśnie podwyższony poziom inflacji jest jednym z głównych czynników branych pod uwagę przez członków RPP przy podejmowaniu decyzji o poziomie stóp procentowych.
Należy pamiętać również o negatywnym wpływie niższych stóp procentowych na oprocentowanie lokat bankowych. O ile obniżki stóp nie zawsze znajdują szybkie odzwierciedlenie w oprocentowaniu kredytów, to zazwyczaj powodują wręcz automatyczny spadek oprocentowania depozytów. Średnie oprocentowanie lokat dwunastomiesięcznych spadło z poziomu 8,71 proc. (w listopadzie) do 6,18 proc. (obecnie).
Dzisiejsza decyzja utrzymująca stopy procentowe na dotychczasowym poziomie nie powinna wpłynąć na portfele zarówno kredytobiorców, jak i posiadaczy lokat bankowych. Oprocentowanie kredytów złotowych oraz depozytów bankowych w naszej walucie nie powinno ulec znaczącym wahaniom, przynajmniej do kolejnego wrześniowego posiedzenia RPP.
Bartłomiej Samsonowicz
Comperia.pl