Kto choć raz ubiegał się o kredyt w banku wie, że bez ustanowienia zabezpieczenia spłaty w tej czy innej formie się nie obejdzie. Jedną z możliwości w tym kontekście w szczególności przy kredytach i pożyczkach gotówkowych jest poręczenie osoby trzeciej. Znalezienie chętnego do podżyrowania obcego długu nie jest wcale łatwym zadaniem, zaś pochopne udzielanie poręczeń może skończyć się finansową katastrofą. Zobacz, co należy wiedzieć o poręczaniu cudzych kredytów i pożyczek!
Kim jest poręczyciel?
Instytucja poręczyciela funkcjonuje na podstawie zapisów zawartych w kodeksie cywilnym, zgodnie z którym poręczyciel jest osobą zobowiązującą się wobec wierzyciela (np. banku) do wykonania zobowiązania ciążącego na dłużniku (pożyczkobiorcy) w przypadku, gdy dłużnik go nie wykona. Innymi słowy, poręczając komuś kredyt poręczyciel bierze pośrednio na siebie odpowiedzialność za jego spłatę i godzi się na to, że w razie problemów z wyegzekwowaniem spłaty od głównego dłużnika bank może od razu zwrócić się do poręczyciela z nakazem uregulowania całości zadłużenia wraz z należnymi odsetkami.
Popularność tego rodzaju zabezpieczenia wynika z jego prostoty i łatwości w ustanowieniu. Wystarczy, że poręczyciel oświadczy swoją zgodę na poręczenie obcego zobowiązania. Co ważne, oświadczenie musi mieć formę pisemną, w przeciwnym wypadku jego istnienie mogłoby zostać w prosty sposób zakwestionowane.
Czy warto poręczać?
Z tytułu poręczenia żyrant (tak potocznie określa się poręczyciela) nie odnosi żadnych korzyści finansowych, jednym słowem bierze na siebie ryzyko bez otrzymania w zamian jakiegokolwiek wynagrodzenia. Dłużnik główny może zaproponować poręczycielowi wybraną formę rekompensaty, jednak nie jest to w żaden sposób regulowane przez umowy na linii dłużnik-bank-poręczyciel i w praktyce nie jest stosowane.
Taki stan rzeczy rodzi oczywiste pytanie, czy jest sens w udzielaniu poręczeń. Decyzja ta zależy przede wszystkim od relacji między dłużnikiem a żyrantem, gdyż poręczycielami są zwykle osoby z rodziny bądź bliscy znajomi. Zgoda na poręczenie kredytu czy pożyczki wynika wtedy z chęci pomocy drugiej osobie, która potrzebuje środków finansowych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że żyrowanie zobowiązań nawet najbardziej zaufanym osobom niesie ze sobą niebezpieczeństwo.
Poręczając obcy kredyt nie można być w pełni pewnym, że dłużnik terminowo ureguluje swoje zobowiązanie. Już sam fakt, że bank żąda od kredytobiorcy zabezpieczenia w postaci poręczenia wskazuje na to, że jego zdolność kredytowa budzi pewne podejrzenia. Nawet jeżeli Twój sąsiad ma wielki dom, drogi samochód i wydaje mnóstwo pieniędzy na różne przyjemności, w momencie gdy poprosi Cię o poręczenie pożyczki powinieneś nabrać podejrzeń co do jego kondycji finansowej i dokładnie się zastanowić, zanim weźmiesz na siebie jakiekolwiek zobowiązanie.
Ponadto nie wolno zapominać, że poręczenie obcego długu wpływa negatywnie również na wiarygodność kredytową samego żyranta. Planując zaciągnięcie pożyczki nie powinno się udzielać poręczeń – bank potraktuje zobowiązanie głównego dłużnika w całości jako obciążenie budżetu poręczyciela i tym samym ograniczy jego zdolność kredytową.
Co powinien wiedzieć każdy poręczyciel?
Pełna świadomość swoich praw i obowiązków jest kwestią niezwykle ważną przed wzięciem na siebie każdego zobowiązania. Oto kilka uwag, które powinny być znajome dla każdego żyranta:
- zobowiązanie poręczyciela wobec wierzyciela nie może być większe od zobowiązania dłużnika, poręczyciel jest zobligowany do zwrotu niespłaconej kwoty pożyczki wraz z kosztami jej obsługi;
- jeżeli termin płatności długu nie jest określony lub jego płatność zależy od wypowiedzenia, żyrant ma prawo po upływie min. 6 miesięcy od daty poręczenia (w przypadku poręczenia długu przyszłego – od daty powstania długu) żądać od wierzyciela wezwania dłużnika do zapłaty lub przedstawienia mu wypowiedzenia. Zobowiązanie poręczyciela wygasa w momencie braku spełnienia jego żądań przez wierzyciela;
- jeżeli dłużnik nie spłaca regularnie zaciągniętego kredytu czy pożyczki, poręczyciel powinien zostać o tym fakcie niezwłocznie poinformowany, co należy do obowiązku wierzyciela;
- poręczyciel powinien poinformować dłużnika, jeżeli spłacił zaciągnięty przez niego dług. W momencie gdy tego nie zrobił, a dłużnik uregulował swoje zobowiązanie wobec wierzyciela, nie może wymagać od dłużnika zapłaconej przez siebie kwoty (o ile dłużnik nie działał w złej wierze);
- powyższy obowiązek działa też w drugą stronę: dłużnik powinien niezwłocznie powiadomić poręczyciela o spłacie swojego zobowiązania. W przeciwnym wypadku, jeżeli żyrant zaspokoi wierzyciela, może on żądać od dłużnika zwrotu całej kwoty oddanej wierzycielowi;
- w przypadku spłaty zobowiązania za dłużnika, poręczyciel nabywa takie same prawa, jakie przysługiwały wcześniejszemu wierzycielowi. Może zatem żądać od dłużnika zwrotu kwoty, którą musiał oddać wierzycielowi. Dodatkowo wierzyciel zobowiązany jest przekazać poręczycielowi wszelkie środki dowodowe oraz zabezpieczenia związane z tym kredytem czy pożyczką. Jeżeli tego nie zrobi, ponosi względem żyranta odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.
Wizyta komornika szybciej niż myślisz
Problemy dłużnika ze spłatą kredytu mogą bardzo szybko sprawić, że obowiązek uregulowania zobowiązania spadnie na poręczyciela. Bank wcale nie musi wszelkimi dostępnymi sposobami próbować od dłużnika wyegzekwować należnej kwoty. Może nawet dojść do sytuacji, w której kredytobiorca jest w stanie pokryć zobowiązanie, ale po prostu nie chce tego zrobić, zaś bank zrezygnuje z jakichkolwiek metod windykacyjnych wobec dłużnika i od razu zwróci się do żyranta z nakazem zwrotu niespłaconego kredytu. Wynika to z wyższego prawdopodobieństwa przeprowadzenia szybkiej i skutecznej egzekucji przeciwko poręczycielowi niż dłużnikowi.
Przy próbie wykręcenia się ze swojego zobowiązania należy liczyć się z tym, że w niedługim czasie majątek zostanie przejęty przez komornika. Bank dysponuje bardzo efektywnym narzędziem windykacyjnym – bankowym tytułem egzekucyjnym, który po opatrzeniu klauzulą wykonalności przez sąd daje prawo do rozpoczęcia działalności komorniczej.
Sylwester Góreczny
Comperia.pl