Nie każdy wie, że istnieje możliwość, aby po śmierci posiadacza rachunku środki trafiły do najbliższych zmarłego bez postępowania spadkowego. Stanie się tak wówczas, gdy właściciel konta wydał tzw. dyspozycję na wypadek śmierci.
Po śmierci posiadacza rachunku bankowego (indywidualnego, nie wspólnego), a dokładnie po okazaniu aktu zgonu lub jego odpisu w banku, umowa o prowadzenie rachunku wygasa, środki są blokowane, nieoprocentowane. Czekają na rozdysponowanie, którego podstawą jest postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza.
Istnieją jednak 2 sytuacje, kiedy pieniądze z rachunku mogą zostać udostępnione wcześniej. Pierwsza to zwrot kosztów pogrzebu. Bank po zapoznaniu się z rachunkami za organizację pogrzebu posiadacza rachunku, zwróci wydaną kwotę ze środków z konta zmarłego (naturalnie tylko do wysokości salda rachunku, jeśli pogrzeb kosztował więcej). Przy okazji warto zwrócić uwagę na fakt, że kwota zwrotu nie może przekroczyć „ kosztu urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku”. To dość enigmatyczne stwierdzenie, uznanie pewnych wydatków związanych z pogrzebem leży więc w gestii banku.
Drugą sytuacją, gdy środki z konta zmarłego mogą trafić do rodziny przed zakończeniem postępowania spadkowego, jest wykonanie dyspozycji na wypadek śmierci. Każdy posiadacz rachunku osobistego, oszczędnościowego lub rachunku lokaty może ją złożyć, zwykle za kilkunasto- czy kilkudziesięciozłotową opłatą. Może także, najczęściej także nie bezpłatnie, dowolnie dokładać, anulować i modyfikować dyspozycje - wówczas w momencie śmierci w mocy będzie ta najnowsza. Takie polecenie wypłaty może opiewać na konkretną sumę, lub być określoną jako pewien procent środków zgromadzonych na koncie.
Opłata za przyjęcie dyspozycji na wypadek śmierci w przykładowych bankach | |
Bank Millennium | za darmo |
Bank Pocztowy | 4 zł od posiadacza Konto Stantard i 0 zł od posiadacza Konta Nestor |
BNP Paribas | 10,00 |
Deutsche Bank | 20 zł (0 zł dla posiadaczy pakietu db Elite) |
ING Bank Śląski | 15,00 |
INVEST-Bank | 20,00 |
MultiBank | 15,00 |
Pekao S.A. | 10 zł (0 zł od posiadacza Eurokonta Prestiżowego) |
20 zł (0 zł dla posiadaczy rachunku PLATINIUM oraz Konta Platinium II) | |
Raiffeisen Polbank | 30,00 |
źródło: porównywarka finansowa Comperia.pl | |
Uwaga - posiadacz rachunku nie ma pełnej dowolności w doborze osób, których może w ten sposób „obdarować”. Ustawodawca ograniczył grono beneficjentów tylko do małżonka, wstępnych, zstępnych oraz rodzeństwa. Innymi słowy, nie można złożyć dyspozycji wkładem na wypadek śmierci na rzecz np. przyjaciela czy członka dalszej rodziny.
Liczba dyspozycji nie jest ograniczona, tzn. można polecić pewną kwotę wypłacić w razie śmierci żonie, inną dzieciom, a jeszcze inną bratu, siostrze czy wnukowi. Określono natomiast maksymalną kwotę, na jaką w sumie można wydać rzeczone dyspozycje. Wynosi ona dwudziestokrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku (ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny) za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Według danych opublikowanych w lipcu, przeciętne wynagrodzenie wynosiło 3 803,60 zł, a więc suma dyspozycji osoby zmarłej w lipcu nie mogłaby być większa niż 76 072 zł. Jeśli na koncie nie byłoby tyle pieniędzy, na ile dyspozycje wydał posiadacz, to wypłaty ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu. Z kolei jeśli posiadacz wydał dyspozycje w kilku bankach (jeśli miał więcej niż jeden rachunek bankowy), to pierwszeństwo ma dyspozycja wydana później.
Jeśli po zwrocie kosztów pogrzebu oraz zrealizowaniu dyspozycji na wypadek śmierci na rachunku zmarłego pozostaną jeszcze jakieś pieniądze, to zostaną one podzielone już w trakcie postępowania spadkowego.
Warto pamiętać, że dyspozycję na wypadek śmierci mogą złożyć tylko posiadacze rachunku indywidualnego. W przypadku rachunków wspólnych nie ma takiej możliwości.
Autor: Mikołaj Fidziński
Comperia.pl