1 stycznia 2019 r. użytkownicy wieczyści staną się z mocy prawa właścicielami lub współwłaścicielami gruntów, na których stoją ich domy i mieszkania. Nie odbędzie się to jednak za darmo. Opłata przekształceniowa będzie naliczana przez 20 lat, a roczna składka wyniesie tyle, ile ostatnia opłata za użytkowanie wieczyste. Może jednak dojść do waloryzacji składek.
W piątek (20.07.2018 r.) Sejm uchwalił ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Ustawa (po akceptacji Senatu i podpisie prezydenta) będzie obowiązywać już od 1 stycznia 2019 r. Na mocy nowych przepisów w tym dniu użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe zostanie zastąpione prawem własności. Ustawowe przekształcenie obejmie właścicieli domów jednorodzinnych oraz wszystkich członków wspólnot mieszkaniowych, bez konieczności wyrażania przez nich zgody.
Użytkowanie zniknie, opłaty pozostaną
Dotychczasowi użytkownicy gruntów (a po nowym roku: ich właściciele) będą zobligowani do uregulowania opłaty przekształceniowej. Będzie ona pobierana na takich samych zasadach jak płacone obecnie opłaty za użytkowanie wieczyste. Opłatę należało będzie wnosić co roku (do 31 marca) przez 20 lat w kwocie odpowiadającej wysokości opłaty za użytkowanie wieczyste z 1 stycznia 2018 r.
Warto przypomnieć, że opłata za użytkowanie wieczyste to 0,3-3% wartości działki – zależnie od jej przeznaczenia. W przypadku mieszkań o koszt 1%.
Wysokość rat opłaty przekształceniowej nie będzie identyczna w kolejnych latach. Raz na trzy lata samorządy będą miały prawo do waloryzacji stawki, jednak tylko przy zastosowaniu wskaźników zmiany cen nieruchomości ogłaszanych przez GUS. To ograniczy ryzyko nagłego wzrostu kosztów ponoszonych w kolejnych latach przez świeżo upieczonych właścicieli i współwłaścicieli gruntów.
Osoby, które uregulowały całą opłatę przekształceniową, otrzymają zaświadczenie o przekształceniu (urzędy będą mieć na to 12 miesięcy lub 4 miesiące, jeśli wydanie pisma odbędzie się na wniosek właściciela gruntu). Zaświadczenie będzie stanowiło podstawę do wpisania prawa własności gruntu do księgi wieczystej. Wpisy będą zwolnione z opłat sądowych.
Zniżka nawet do 60%
Osoby, które zdecydują się na uregulowanie pełnej opłaty przekształceniowej jednorazowo (bez rozkładania płatności na 20 lat), będą mogły liczyć na rabat. Bonifikata obowiązująca dla gruntów Skarbu Państwa jest określona w projekcie ustawy i wyniesie (przy założeniu, że przekształcenie prawa do gruntu nastąpiło w 2019 r. lub przed tą datą):
- 60% dla wnoszących całą opłatę w 2019 roku,
- 50% dla wnoszących całą opłatę w 2020 roku,
- 40% dla wnoszących całą opłatę w 2021 roku,
- 30% dla wnoszących całą opłatę w 2022 roku,
- 20% dla wnoszących całą opłatę w 2023 roku,
- 10% dla wnoszących całą opłatę w 2024 roku.
Zniżki dotyczące gruntów samorządowych będą wyznaczane przez rady poszczególnych gmin lub powiatów.
Uwłaszczenie nie dla budynków komercyjnych
Przekształceniu będą podlegać tereny, na których stoją budynki mieszkalne. Użytkownicy gruntów, na których są posadowione zarówno budynki mieszkalne, jak i komercyjne również będą mogli skorzystać z uwłaszczenia, jednak ominą ich bonifikaty. Ustawa obejmie te nieruchomości, w których co najmniej połowa lokali to lokale mieszkalne, a także jeśli na danym terenie znajdują się garaże, o ile służą mieszkańcom. Pozostałe budynki, w tym biurowce, centra handlowe i ogólnodostępne parkingi nadal będą objęte użytkowaniem wieczystym.