Klauzula prolongacyjna to mechanizm, którego skutkiem jest automatyczne odnowienie umowy odpowiedzialności cywilnej na kolejny okres. Oznacza to, że aby przedłużyć OC pojazdu na następny rok, posiadacz polisy nie musi o to wnioskować u ubezpieczyciela. Mechanizm ten nie zadziała jednak w każdym przypadku.
Polisa OC samoczynnie ulegnie zawarciu na kolejne 12 miesięcy w dniu wygaśnięcia poprzedniej umowy. Ten schemat postępowania ściśle reguluje Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (z dnia 22 maja 2003 r.). Nie oznacza to jednak, że można nie opłacać składek OC latami, a jednocześnie być ubezpieczony. Aby nastąpiło automatyczne wznowienie OC niezbędne jest to, by składka za upływający okres 12 miesięcy została w całości uregulowana (art. 28 ust. 2 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).
Wyjątkiem będzie jedynie sytuacja, gdy ubezpieczony wypowie aktualnie obowiązującą umowę, składając stosowne pismo. By wypowiedzenie okazało się skuteczne, musi być złożone przynajmniej na 1 dzień przed upływem okresu, na który obecnie trwająca polisa została zawarta. Jeśli ten dzień przypada na dzień wolny od pracy, złożenie wypowiedzenia następnego dnia będzie również uznane za skutecznie (stanowi o tym Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy).
Uwaga! Sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy.
Celem klauzuli prolongacyjnej jest ograniczenie przypadków, w których po drogach jeździłyby nieubezpieczone pojazdy. Gdyby obowiązek przedłużania polis został pozostawiony w rękach kierowców, w wyniku celowych bądź nienaumyślnych zaniedbań liczba pojazdów bez OC znacznie by wzrosła (o przedłużeniu umowy na czas łatwo przecież zapomnieć) . To z kolei wiązało by się ze zwiększeniem wydatków Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który wypłaca odszkodowania poszkodowanym w wypadkach, gdy sprawca nie miał OC. Choć i tak później kwota odszkodowania jest odzyskiwana (z różnym skutkiem) od sprawcy, to mimo wszystko budżet UFG sporo by na tym ucierpiał.
Celem klauzuli prolongacyjnej nie jest tylko ograniczenie wydatków rządowych, ale przede wszystkim ochrona obywateli - zarówno poszkodowanych, jak i sprawców wypadków. Automatyczne odnowienie OC zabezpiecza nieostrożnych kierowców przed dotkliwymi stratami finansowymi, które mogłyby ich dotknąć, gdyby z własnej kieszeni (wskutek braku OC) musieli pokrywać szkody osobowe poszkodowanych. A te potrafią sięgać nawet kilkuset tysięcy złotych.