Polecenie testamentowe spadkodawcy jest rozrządzeniem na wypadek śmierci, przy czym dokument ten może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy. Co to tak na prawdę oznacza i jakie warunki muszą zostać spełnione, aby polecenie testamentowe zostało wykonane?
Polecenie testamentowe jest rodzajem rozrządzenia na wypadek śmierci, zgodnie z którym spadkodawca może w testamencie nałożyć na spadkobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem. Obowiązek może zostać nałożony również na zapisobiercę czyli osobę, na rzecz której spadkobierca spełnił świadczenie majątkowe z nakazu samego spadkodawcy.
Kiedy powstaje obowiązek wykonania polecenia?
Najważniejszą zasadą dotyczącą polecenia testamentowego jest ta, że aby polecenie spadkodawcy, jako przykład rozrządzenia na wypadek śmierci, było skuteczne, musi się znaleźć w ważnym i prawidłowo sporządzonym testamencie. Obowiązek wykonania polecenia powstaje z momentem otwarcia spadku, tzn. śmierci spadkodawcy. W przypadku, gdy obciążonym poleceniem jest zapisobierca, może on powstrzymać się z jego wykonaniem aż do momentu realizacji na jego rzecz zapisu przez spadkobiercę.
Interes określonej osoby, grupy lub spadkodawcy
Polecenie testamentowe może nakładać na spadkobiercę obowiązek mający na uwadze interes określonej osoby, grupy osób lub nawet całej zbiorowości, tak się dzieje np. w przypadku przekazania majątku na cele charytatywne. W ramach polecenia może również zostać nałożony na spadkobiercę obowiązek mający na uwadze interes samego spadkodawcy, taki jak ufundowanie tablicy pamiątkowej ku jego czci.
Polecenie bezwzględnie nieważne
Jako bezwzględnie nieważne można uznać polecenie testamentowe, które w chwili otwarcia spadku nie jest możliwe do wykonania, a także polecenie, którego treść jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Niewykonanie polecenia
Warto zaznaczyć, że niewykonanie polecenia testamentowego nie powoduje automatycznego powstania odpowiedzialności odszkodowawczej osoby nim obciążonej. Określone podmioty mogą jednak żądać wykonania polecenia. Według prawa może tego żądać każdy ze spadkobierców, jak również wykonawca testamentu, chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść samego, obciążonego poleceniem. Jednak w przypadku, gdy polecenie testamentowe ma na względzie interes społeczny, wykonania może żądać także właściwy organ państwowy. Spadkodawca w testamencie może zastrzec, że obciążony w przypadku niewykonania polecenia testamentowego może stracić prawo do należnej mu części spadku lub w przypadku zapisobiercy - zapisu.
W przypadku, gdy zapisobierca obciążony poleceniem nie jest zainteresowany realizacją na jego rzecz zapisu, spadkobierca powinien, w braku odmiennej woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie, samemu polecenie wykonać. I tutaj jednak są odstępstwa, ponieważ spadkobierca może zostać zwolniony z tego obowiązku, gdy uzasadnia to treść tego obowiązku, np. gdy podjęcie określonych działań uzależnione było od osobistych umiejętności, wiedzy lub doświadczenia zapisobiercy.
Pamiętajmy jednak, że spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Możliwe jest także odwołanie polecenia testamentowego.