Temat hipoteki odwróconej przez wiele lat nie cieszył się w Polsce popularnością. Ostatnimi czasy, za sprawą instytucji niezwiązanych z bankowymi funduszami, staje się on coraz powszechniejszą formą pozyskiwania dochodów z nieruchomości.
Hipoteka odwrócona jest to transakcja pomiędzy bankiem bądź prywatną instytucją finansową a osobą fizyczną. Dotyczy możliwości uwolnienia środków zamrożonych w nieruchomości. Z takiego rozwiązania korzystają osoby starsze, które w zamian za przeniesienie prawa własności na inną osobę otrzymują od niej regularnie oraz dożywotnio wypłacane kwoty. Hipotekę odwróconą regulują przepisy kodeksu cywilnego. Suma, jaką osoby w podeszłym wieku mogą wynegocjować, mieści się zazwyczaj w przedziale 30-70 proc. wartości nieruchomości, zależy od płci, wieku oraz stanu zdrowia beneficjenta a także stanu nieruchomości.
Hipoteka odwrócona w Polsce
Od lat 90. w Polsce obserwujemy stopniowe zanikanie rodzimych przedsiębiorstw, takich jak cukrownie czy stocznie. Wykorzystują to firmy zagraniczne, oferując nam swoje (nie zawsze lepsze) produkty. Idealnym przykładem takiej sytuacji jest hipoteka odwrócona. Początkowo banki spoglądały na nią podejrzliwym wzrokiem i nie przyjmowały do wiadomości faktu wprowadzenia tej usługi do swojej oferty. Wszystko zmieniło się w momencie kiedy zagraniczne fundusze hipoteczne rozpoczęły pozyskiwać polskich klientów. Lokalne banki zareagowały ofensywą, która sprowadziła się do głoszenia, że fundusze zagraniczne nie są odpowiednio wykwalifikowane, aby móc pozwolić sobie na szerzenie takich świadczeń. Podkreślano, że działające fundusze hipoteczne nie dają klientom odpowiedniego bezpieczeństwa prawnego. Prawda jest jednak taka, że fundusze hipoteczne funkcjonują na zasadzie renty dożywotniej, która jest znana nie od dzisiaj. Polega ona na przekazaniu świadczenia finansowego lub niefinansowego w zamian za przekazanie lokum, podobnie jak odwrócona hipoteka, która zobowiązuje właściciela nieruchomości do zrzeczenia się do niej praw (co ma nastąpić dopiero po jego śmierci) w zamian za comiesięczną lub jednorazową wypłatę z banku albo innej instytucji finansowej.
Jak hipotekę odwróconą ocenia KNF?
Do debaty publicznej odnośnie do hipoteki odwróconej przyłączyła się także Komisja Nadzoru Finansowego. KNF uważa, że instytucje oferujące klientom odwróconą hipotekę powinny przekształcić się w ubezpieczalnie, co nie do końca szczęśliwie wiąże się z działalnością funduszy. Hipoteka odwrócona stała się również obiektem zainteresowania posłów lewicy, którzy jednogłośnie stwierdzili, że przez nieuczciwe działania funduszy starsze osoby pozostaną bez środków do życia i dachu nad głową.
Dzisiaj hipotekę odwróconą proponują zarówno banki, jak i fundusze hipoteczne. Oba rodzaje instytucji w swej ofercie dotyczącej hipoteki odwróconej proponują i korzystne, i mniej atrakcyjne rozwiązania dla swoich klientów. Bez względu na stosunek do tego rodzaju pozyskiwania pieniędzy należy pamiętać o jego niepodlegającym wątpliwości atucie - mieszkanie czy dom przez cały okres wypłacania renty dożywotniej pozostaje własnością jego dotychczasowego posiadacza.