Kredyt gotówkowy (zwany też kredytem konsumpcyjnym lub potocznie: pożyczką pieniężną) to rodzaj zobowiązania finansowego, w ramach którego za uzgodnioną w umowie cenę i ustalony czas kredytobiorca pożycza od banku lub SKOK-u gotówkę, a następnie zwraca ją wraz z odsetkami w ratach określonych w harmonogramie spłat
Kredyt gotówkowy - rozumiany jako typ kredytu konsumenckiego - może zostać udzielony klientowi indywidualnemu do 255 550 zł (albo równowartości tej kwoty wyrażonej w innej walucie). Zasady udzielania wszystkich rodzajów kredytów konsumenckich podlegają przepisom Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, a także ustawie Prawo bankowe.
Kredyty gotówkowe w bankach dostępne są wyłącznie dla osób, które wykażą odpowiednią zdolność kredytową. Ta obliczana jest na podstawie różnicy dochodów wnioskodawcy i jego stałych zobowiązań, np. ratalnych, alimentacyjnych.
Dobra kondycja finansowa, pozwalająca na spłatę rat, to jednak nie wszystko, czego będzie oczekiwał bank od wnioskodawcy. Pozytywna decyzja o udzieleniu finansowania zależy również od historii kredytowej konsumenta. Tę bank może poznać dzięki raportom o kliencie, pozyskiwanym (za zgodą wnioskodawcy) z Biura Informacji Kredytowej
Ani instytucje z sektora bankowego, ani prywatne firmy pożyczkowe nie mogą w sposób całkowicie dowolny ustalać oprocentowania udostępnianych produktów kredytowych. W obu przypadkach górne limity kosztów odsetkowych są ograniczane przez prawo.
Od 1 stycznia 2016 r. maksymalne oprocentowanie kredytów gotówkowych w bankach oraz pozostałych produktów kredytowych i pożyczkowych nie może przekroczyć dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego powiększonej o 3,5 punktu procentowego.
Nowy wzór, na podstawie którego obliczany jest górny limit oprocentowania kredytów i pożyczek, wprowadzony został na mocy Ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (zmieniającej m.in. ustawę o kredycie konsumenckim.
Oprocentowanie kredytów gotówkowych w bankach to nie jedyny koszt, który jest ograniczany prawnie. Wraz z nowelizacją wyżej wymienionej ustawy wprowadzono również limity pozaodsetkowych kosztów spłaty.
W ramach różnego rodzaju opłat (np. za obsługę domową), prowizji czy składek ubezpieczeniowych pożyczkobiorca nie zapłaci więcej niż kwotę równą sumie dwóch składowych: 25% kwoty kredytu (część stała) oraz 30% wartości kredytu w skali roku (część zmienna).
Jednocześnie od 11 marca 2016 r. obowiązuje zasada, zgodnie z którą koszty ponoszone z tytułu zaległości w spłacie (w tym odsetki za opóźnienie, ponaglenia telefoniczne, monity listowne itp.) nie mogą przekroczyć wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, obliczanych zgodnie z art. 481 § 21 Kodeksu cywilnego. Limit ten jest wyliczany jako dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktu procentowego. Zmiana miała na celu przeciwdziałanie nadmiernemu obciążaniu konsumentów kosztami pobieranymi za działania windykacyjne podejmowane przez kredytodawców. Nakładane na dłużników opłaty były częstokroć niewspółmierne do rzeczywistych wydatków ponoszonych przez firmy. Nowelizacja przepisów pozwoliła na zabezpieczenie interesów także tych konsumentów, którzy mają bądź mogą mieć problemy z terminową spłatą zobowiązań.
